สส.เปิดตัวโครงการ 'มหิงสาสายสืบปฐมวัย'

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม (สส.) เปิดตัว “โครงการมหิงสาสายสืบปฐมวัย” เพื่อประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ให้แก่บุคลากรจากกระทรวงศึกษาธิการ ครูผู้สอนระดับปฐมวัย ตลอดจนผู้สนใจกิจกรรมสำหรับเด็ก สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสม

ในวันศุกร์ที่ 26 มกราคม 2561 ณ โรงแรมรอยัล ซิตี้ ถนนบรมราชชนนี แขวงบางบำหรุ เขตบางพลัด กรุงเทพมหานคร โดยมีนายรัชฎา สุริยกุล ณ อยุธยา อธิบดีกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม เป็นประธาน

นายรัชฎา กล่าวว่า เมื่อวันที่ 3 สิงหาคม 2560 ที่ผ่านมา กระทรวงศึกษาธิการได้มีคำสั่งให้ใช้หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 ในปีการศึกษา 2561 เป็นต้นไป ซึ่งในหลักการและแนวคิดของโครงการมหิงสาสายสืบปฐมวัยนั้น มีความสอดคล้องกับหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 คือเน้นให้เด็กลงมือปฏิบัติจริง และเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง ตลอดจนการบูรณาการผ่านการเล่น เสริมสร้างความสุขในชีวิต อีกทั้งยังสอดคล้องกับกระบวนการเรียนรู้ตามศตวรรษที่ 21 "เด็กปฐมวัย" จึงเป็นระยะวัยที่สำคัญที่สุดของชีวิต เพราะเป็นช่วงที่มีการพัฒนาทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคมบุคลิกภาพ และสติปัญญา ดังนั้นพัฒนาการใด ๆ ในวัยนี้จึงเป็นพื้นฐานที่สำคัญต่อพัฒนาการในช่วงอื่น ๆ ของชีวิตเป็นอย่างมาก ความเจริญงอกงามทางด้านร่างกายและจิตใจ ความไวต่ออิทธิพลของสิ่งแวดล้อมภายนอกคือพัฒนาการที่เกิดขึ้นในเด็กระยะนี้ การพัฒนาให้เด็กเกิดการเรียนรู้เพื่อเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงพฤติกรรมให้มีจิตใจที่อ่อนโยน สร้างให้รู้จักวินัย สร้างการสังเกต การรับรู้ สร้างพื้นฐานให้เด็กได้รับประสบการณ์ตรงผ่านกิจกรรมที่เหมาะสมและเป็นรูปธรรม คือกระบวนการสำคัญที่ควรสร้างให้เกิดขึ้นกับเด็กวัยนี้

ทั้งนี้ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม ได้มีการต่อยอดโครงการมหิงสาสายสืบ และพัฒนาเป็นโครงการมหิงสาสายสืบปฐมวัยขึ้น โดยขยายฐานกลุ่มเป้าหมายของเยาวชนมหิงสาสายสืบลงสู่ระดับเด็กปฐมวัย คือกลุ่มเด็กที่มีอายุระหว่าง 3-7 ปี ซึ่งเป็นการเสริมสร้างพัฒนาการให้เด็กในระยะปฐมวัยได้มีการพัฒนาจิตใต้สำนึกด้านสิ่งแวดล้อมได้อย่างเหมาะสม เพื่อเป็นรากฐานการสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมต่อไป กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม และคณะทำงานซึ่งประกอบด้วยตัวแทนครูในระดับปฐมวัย ได้ดำเนินการพัฒนาและจัดทำหลักสูตรมหิงสาสายสืบปฐมวัย ตลอดจนแนวทางการดำเนินงานตาม 4 ขั้นตอนที่เหมาะสมและสอดคล้องกับพัฒนาการตามช่วงวัยของเด็ก ประกอบด้วย 1) ค้นหา 2) สำรวจ 3) อนุรักษ์ 4) แบ่งปัน โดยเน้นกิจกรรมนอกห้องเรียน เพื่อให้เด็กเกิดการเรียนรู้แบบ active learning โดยใช้ห้องเรียนธรรมชาติเป็นสื่อการเรียนการสอน ให้เด็กได้ลงมือปฏิบัติจริงเพื่อพัฒนาทักษะทางด้านร่างกายและจิตใจ ควบคู่กับการสอดแทรกเนื้อหาและแนวคิดเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ตามแนวการจัดประสบการณ์และสาระที่ควรเรียนรู้สำหรับเด็กปฐมวัย พร้อมทั้งมีการทดลองใช้หลักสูตรและกิจกรรมดังกล่าวเสร็จสิ้นในปี 2560 ที่ผ่านมา โครงการมหิงสาสายสืบปฐมวัยจึงเป็นเครื่องมือหนึ่งที่สามารถกระตุ้นอารมณ์ด้านบวก และความสนใจใคร่รู้ของเด็ก ผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 และการใช้สื่อในธรรมชาติรอบตัวร่วมกับกิจกรรมที่สอดคล้องกับพัฒนาการตามวัยและเนื้อหาที่เรียน

ดังนั้น เราควรสนับสนุนให้เด็กปฐมวัยได้ใช้เวลาในการเรียนรู้ในห้องเรียนธรรมชาติ ผ่านกิจกรรมที่หลากหลายและเหมาะสม ซึ่งกิจกรรมนี้จะช่วยพัฒนาให้เด็กเกิดความรู้สึกรัก เกิดความรู้สึกของการเป็นเจ้าของ ซึ่งจะนำไปสู่ความรับผิดชอบในที่สุด

การจัดกิจกรรมในครั้งนี้ มีผู้บริหารโรงเรียน เจ้าหน้าที่จากกระทรวงศึกษาธิการ ครูผู้สอนระดับปฐมวัย นักจัดกิจกรรม ตลอดจนผู้ปกครองระบบโฮมสคูล เข้าร่วมจำนวนกว่า 300 คน พร้อมทั้งมีการเสวนา หัวข้อ แนวทางการจัดกิจกรรมสำหรับเด็กปฐมวัยตามศตวรรษที่ 21 การจัดนิทรรศการเรียนรู้ด้านสิ่งแวดล้อม และตัวอย่างกิจกรรมสำหรับเด็กปฐมวัย