วิธีการย้อมผ้าถูกวิธี

วิธีการย้อมผ้าถูกวิธี

มทร.กรุงเทพ แนะวิธีการย้อมผ้าให้ได้คุณภาพ ถูกวิธีและคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมเพื่อร่วมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได้และแสดงความไว้อาลัย

ในห้วงที่ประชาชนชาวไทยทุกหมู่เหล่าทั่วประเทศต้องการสวมใส่ชุดดำ เพื่อร่วมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได้และแสดงความไว้อาลัยต่อการเสด็จสวรรคตสู่สวรรคาลัยของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช จนเป็นผลให้ ขณะนี้ผ้าสีดำได้ขาดตลาดและมีราคาค่อนข้างแพง ส่งผลให้หน่วยงาน องค์กรทั้งในระดับจังหวัด ระดับชุมชน ตลอดจนอาสาสมัคร จิตอาสา จำนวนไม่น้อย ได้ออกมาให้ความช่วยเหลือประชาชนด้วยการให้บริการย้อมผ้าสีดำฟรี ในระยะนี้เพี่อให้ประชาชนได้มีโอกาสสวมใส่เสื้อสีดำ และจุดกระแสให้ประชาชนที่ทำงานในแวดวงราชการ รัฐวิสาหกิจ ตลอดจนประชาชนทั่วไป นำเสื้อผ้าของตนมาย้อมเป็นผ้าสีดำด้วย

ผศ.เขมชาติ สุรกุล คณบดี คณะอุตสาหกรรมสิ่งทอ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ กล่าวถึง กระแสการให้บริการย้อมผ้าฟรีโดยจิตอาสาในขณะนี้ว่า เป็นโครงการที่ดีเพราะถึงแม้ว่าความต้องการที่จะแสดงความอาลัยต่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไม่ได้อยู่ที่ว่าจะสวมใส่เสื้อสีอะไร แต่เชื่อว่าคนไทยทุกคนก็ย่อมจะต้องการสวมใส่ชุดสีดำกันทุกคน ในขณะที่ผ้าดำขาดตลาดและที่มีขายก็ราคาแพง การย้อมเสื้อผ้าที่มีอยู่ให้เป็นสีดำจึงเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับประชาชน โดยเฉพาะคนที่ไม่มีทุนทรัพย์พอที่จะซื้อเสื้อผ้าใหม่ และยังเป็นการยึดหลักความพอเพียงตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

แต่เนื่องด้วยการย้อมผ้า เป็นศาสตร์ที่ต้องใช้ทักษะ ความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับกระบวนการย้อม ประเภทของสี สารเคมี และอุณหภูมิในการย้อมพอสมควร และที่สำคัญมีปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย ซึ่งหากไม่มีองค์ความรู้พื้นฐานดังกล่าวย่อมจะส่งผลเสียตามมา เช่น ผ้าตกสี ย้อมไม่ติด ผ้าเสีย หรือเนื้อผ้าแข็งกระด้าง ซึ่งอาจจะทำให้เสื้อผ้าชุดนั้นไม่สามารถสวมใส่ได้ และอาจต้องเสียเสื้อผ้าชุดนั้นๆไป ไม่สามารถนำกลับมาสวมใส่ได้อีก โดยเฉพาะการย้อมสีดำนับเป็นสีที่ย้อมให้ติดคงทนยากที่สุดสีหนึ่ง ทั้งนี้คนที่อยู่ในแวดวงอุตสาหกรรมสิ่งทอและเครื่องนุ่มห่มจะทราบดีว่าการย้อมผ้าให้ได้คุณภาพดีนั้นจำเป็นต้องใช้เครื่องมือในระดับอุตสาหกรรม ดังนั้นประชาชนที่นำเสื้อผ้าของตนเองมาย้อมดำด้วยวิธีการที่ให้บริการอยู่เป็นส่วนใหญ่ในขณะนี้ก็ต้องยอมรับในเรื่องของคุณภาพที่จะด้อยกว่า

ผศ.เขมชาติได้ให้ความรู้เกี่ยวกับการย้อมผ้าว่า โดยทั่วไปการย้อมผ้าจะทำกันใน 3 วิธี


วิธีแรกเป็น การย้อมโดยใช้สีไดเร็ก คือ ใช้อุปกรณ์การต้มที่หาได้ทั่วไป แล้วซื้อสีมาต้มกับน้ำเกลือ แช่ผ้าลงไปต้มประมาณ 45 นาที- 1 ชั่วโมง แล้วนำมาซักทำความสะอาด ซึ่งเป็นวิธีที่ หน่วยงานต่างๆรวมถึงจิตอาสาดำเนินการให้บริการกับประชาชนอยู่ในขณะนี้ ซึ่งจุดเด่นของการย้อมแบบนี้ คือ สะดวก ใช้อุปกรณ์ที่หาได้ทั่วไป แต่จุดอ่อนคือ มีความคงทนต่อการซักต่ำ เสื้อผ้าที่ย้อมไปแล้วสีจะตก และสีซีดไว


วิธีที่สองเป็น การย้อมโดยใช้สีรีแอ็คทีฟ เป็นสีที่ใช้ในระดับอุตสาหกรรม จุดเด่นคือมีความคงทนต่อการซักสูง สีติดคงทน แต่กระบวนการย้อมค่อนข้างยุ่งยาก มีด่างซึ่งเป็นสารเคมีเข้ามาเกี่ยวข้องต้องใช้เครื่องมืออุตสาหกรรม จึงจะให้ผลการย้อมที่ดี


วิธีที่สามเป็น การย้อมโดยใช้สีซัลเฟอร์หรือกำมะถัน จุดเด่น คือ เป็นสีที่มีราคาต่ำ เหมาะกับการย้อมสีดำ คงทนต่อการซักสูง สีติดทนนาน น้ำย้อมที่เหลือสามารถนำกลับมาใช้ย้อมในครั้งใหม่ได้ จุดอ่อน คือ ขั้นตอนในการย้อมมีการใช้สารเคมีที่ไม่ปลอดภัย จำเป็นต้องมีความรู้ในการดำเนินการ และผ้าที่ผ่านการย้อมทนต่อการซัก แต่ไม่ทนต่อการขัดถู


นอกจากจะต้องทำความเข้าใจและรู้จักสีที่จะนำมาย้อมผ้าแล้ว ผู้ย้อมต้องรู้จักธรรมชาติของเส้นใยและเนื้อผ้าที่นำมาย้อมด้วย เพราะผ้าบางชนิดจะไม่สามารถย้อมได้ เช่น ผ้าประเภทใยสังเคราะห์ ทั้งนี้เสื้อผ้าที่สามารถนำมาย้อมได้ดีและสีติดคงทนจะต้องมีเส้นใยจากฝ้ายเป็นองค์ประกอบหลัก เป็นต้น ที่สำคัญในการย้อมผ้ายังต้องให้ความสำคัญกับน้ำทิ้งที่เหลือจากการย้อม ซึ่งส่วนใหญ่น้ำจะมีเกลือผสมอยู่ในปริมาณที่มากอาจจะต้องนำไปบำบัด โดยส่งไปให้กับหน่วยงานที่มีระบบการจัดการน้ำเสีย เช่น เทศบาล หรือ นิคมอุตสาหกรรม


ผศ.เขมชาติ กล่าวต่อไปว่า เพื่อให้ประชาชนได้รับเสื้อผ้าชุดเก่าที่ผ่านการย้อมสีดำมาแล้วแต่เนื้อผ้ายังคงคุณภาพดีอยู่ และสามารถใช้สวมใส่ต่อไปได้นาน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพซึ่งมีความพร้อมทั้งด้านองค์ความรู้ด้านสิ่งทอทั้งต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ รวมถึงยังมีเทคโนโลยี ตลอดจนยังได้จัดเตรียมระบบการบริหารจัดการน้ำเสียด้วยการเก็บน้ำเสียไว้แล้วอย่างเป็นระบบ จึงได้ร่วมกับ ชมรมภูมิพลังแผ่นดินรุ่น 1 สมาคมศิษย์เก่าคณะอุตสาหกรรมสิ่งทอ และกลุ่มบริษัทที่เป็นเครือข่ายของมหาวิทยาลัย จัดโครงการ “เดินตามรอยเท้าพ่อสานต่อเศรษฐกิจพอเพียง สืบสานพระปณิธานทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม” โดยจะเปิดให้บริการแก่หน่วยงานต่างๆ และประชาชนทั่วไป ดังนี้


1. จัดให้องค์ความรู้เกี่ยวกับการย้อมผ้าแก่หน่วยงาน หรือ กลุ่มคนที่ต้องการ โดยสามารถติดต่อเข้ามารับการอบรมในพื้นที่ของมหาวิทยาลัย หรือ จัดอบรมในพื้นที่อื่นๆ
2. บริการรับย้อมผ้าสีดำเป็นหมู่คณะ เพื่อย้อมผ้าสีดำจำนวนมากในครั้งเดียว ซึ่งจะช่วยลดปริมาณน้ำเสียที่เกิดจากการย้อมผ้า
3. รับบริจาคเสื้อผ้าฝ้ายที่ยังอยู่ในสภาพดี เพื่อนำมาย้อมสีดำและนำไปมอบให้ผู้มีทุนทรัพย์น้อยที่ต้องการสวมเสื้อสีดำต่อไป
สำหรับผู้ที่ต้องการบริจาคและต้องการรับบริจาค หรือต้องการเข้ามารับการอบรมเรื่องการย้อมผ้า สามารถติดต่อได้ที่ คณะอุตสาหกรรมสิ่งทอ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ พื้นที่เทคนิคกรุงเทพ โทรศัพท์ 02-287-9600 ต่อ 1255 หรือ 088-002-6946, 089-144-2374 ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป