ตัวเลขมหัศจรรย์กับรางวัลโนเบล

รางวัลโนเบลที่ก่อตั้งขึ้นตามพินัยกรรมของอัลเฟรด โนเบล ในปี 2438 มี 5 สาขา ได้แก่ สาขาการแพทย์ ฟิสิกส์ เคมี วรรณกรรม และสันติภาพ ซึ่งมอบรางวัลตั้งแต่ปี 2444 ส่วนสาขาที่ 6 มีชื่อว่า รางวัลเพื่อระลึกถึงอัลเฟรด โนเบล สาขาเศรษฐศาสตร์ ก่อตั้งโดยธนาคารกลางสวีเดน ในปี 2511

ผู้ได้รับรางวัลโนเบล 6 คน ปฏิเสธรางวัล โดย 2 คนแรกตั้งใจไม่รับรางวัลเอง ได้แก่ฌอง-ปอลซาตร์ นักเขียนชาวฝรั่งเศส ปฏิเสธไม่รับรางวัลสาขาวรรณกรรมปี 2507 และนายกรัฐมนตรีเลอ ดัค โท ของเวียดนาม ปฏิเสธไม่รับรางวัลสาขาสันติภาพ ปี 2516 ร่วมกับนายเฮนรี คิสซิงเจอร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ ส่วนผู้ได้รับรางวัลชาวเยอรมนี 3คน ได้แก่ ริชาร์ด คุห์น สาขาเคมี ปี 2481 อดอล์ฟ บูตนองด์ สาขาเคมี ปี 2482 และเกอร์ฮาร์ดโดมัค สาขาการแพทย์ ปี 2482 ถูกอดอล์ฟ ฮิตเลอร์ห้ามรับรางวัล นอกจากนี้ทางการโซเวียตก็ห้ามบอริส พาสเตอร์นัค ไม่ให้รับรางวัลสาขาวรรณกรรมในปี 2501 ด้วย

ซิกมุนด์ ฟรอยด์ เจ้าพ่อจิตวิเคราะห์ ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลโนเบล สาขาการแพทย์ 12 ครั้ง แต่ไม่เคยได้รางวัล ผู้เชี่ยวชาญสรุปในปี 2472 ว่า งานของเขาไม่มีคุณค่าทางวิทยาศาสตร์ ส่วนมหาตมะ คานธี ก็ไม่เคยได้รับรางวัลโนเบล หลังจากได้รับการเสนอชื่อ 4 ครั้ง รวมทั้งในปี 2491 ที่เขาถูกลอบสังหาร

เจ้าของรางวัลโนเบลอายุน้อยที่สุดคือนางสาวมาลาลา ยูซาฟไซ ชาวปากีสถาน อายุ17 ปี รับรางวัลสาขาสันติภาพ เมื่อปี 2557 ผู้ที่อายุมากที่สุด 90 ปี คือลีโอนิด ฮูร์วิซ ชาวอเมริกันเกิดในรัสเซีย รับรางวัลสาขาสันติภาพในปี 2550

นางอองซาน ซูจี ต้องรอถึง 20 ปีกว่าจะได้เดินทางไปยังกรุงออสโลของนอร์เวย์ เพื่อรับรางวัลที่เธอควรจะได้รับตั้งแต่ปี 2534 อีกคนหนึ่งที่ถูกจำกัดเสรีภาพคือ คาร์ล วอน ออสซิสกี เจ้าของรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพ ปี 2478 แล้วเสียชีวิตสามปีหลังจากนั้นโดยไม่ได้รับอนุญาตให้ออกนอกประเทศ รวมทั้งหลิว เสี่ยวโป ผู้ต่อต้านรัฐบาลจีน ได้รับรางวัลสาขาสันติภาพ ปี 2553 ตอนนี้ยังถูกจำคุก

นักเขียนภาษาอังกฤษได้รับรางวัลสาขาวรรณกรรมมากที่สุด 27 คน รองลงมาคือภาษาฝรั่งเศส 14 คน เยอรมัน 13 คน สเปน 11 คน

มีผู้หญิงได้รับรางวัลโนเบล 48 คน รวมทั้ง มารี คูรี ที่ได้รางวัลสองครั้ง สาขาฟิสิกส์ในปี 2446 และสาขาเคมีในปี 2454สาขาเศรษฐศาสตร์และฟิสิกส์ เป็นสาขาที่ผู้หญิงเข้าถึงได้ยากที่สุด โดยสาขาเศรษฐศาสตร์มีผู้หญิงได้รางวัลเพียงคนเดียวเมื่อปี 2552 สาขาฟิสิกส์มีอยู่ได้รับรางวัลเพียง 2 คนตลอดระยะเวลา 109 ปี ส่วนผู้ชายที่ได้รับรางวัลโนเบลรวมทั้งสิ้น 822 คน

ผู้ได้รับการเสนอชื่อชิงรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพในปีนี้ สูงสุดเป็นประวัติการณ์ 376 คน สูงกว่าสถิติเก่า 278 คนเมื่อปี 2557 เกือบ 100 คน ระหว่างปี 2485-2487 ไม่มีผู้ได้รับการเสนอชื่อชิงรางวัลสาขานี้

ผู้ได้รับรางวัลโนเบลทุกสาขาในปีนี้ จะได้รับเงินรางวัลราว 932,000 ดอลลาร์ หากมีผู้ได้รับรางวัลหลายคนในหนึ่งสาขาก็ต้องแบ่งกัน สาขาวรรณกรรมมีผู้ได้รับรางวัลคนเดียวมากที่สุด 104 ครั้ง