คัมภีร์ธุรกิจ ฉบับ 'ผู้ประกอบการหญิง'

“ประเทศไทย คือเมืองของผู้ชาย”

ทัศนคติที่ฝังอยู่ในความคิดใครหลายคน เช่นเดียวกับ “แชนนอน-ชาริณี กัลยาณมิตร” ผู้ก่อตั้ง MOXY (www.moxy.co.th ) ร้านค้าไลฟ์สไตล์ออนไลน์สำหรับผู้หญิง หนึ่งในผู้ประกอบการหญิงเก่งแห่งวงการ Startup ที่มีอยู่เพียงไม่กี่คน

เธอเติบโตในต่างประเทศ มีโอกาสกลับมาทำงานในเมืองไทย ได้อ่านตำรา อ่านบทวิเคราะห์ เจอกรณีศึกษาใกล้ๆ ตัวอยู่บ่อยครั้ง กระทั่งประสบการณ์โดยตรงที่เกิดกับตัวเอง ก็ยิ่งตอกย้ำความเชื่อนั้น

“ทั้งหมดเป็นความคิดในใจที่มีมาก่อนแล้ว พอได้เข้ามาทำงานในองค์กรหลายองค์กร ช่วงแรกก็พบปัญหาอยู่บ้าง อย่างเช่น เวลาประชุม ผู้ชายบางคนก็ทำเหมือนกับว่า อย่าพูดเลย อย่าแสดงความเห็น คือเราเป็นคนพูดไง แต่ผู้ชายเขาจะรู้สึกไม่ค่อยชอบ ก็เป็นอุปสรรคในการทำงาน”

เธอแบ่งปันประสบการณ์ให้เราฟัง ระหว่างร่วมงาน ‘Women in Business Series’ ที่จัดโดยสถานทูตสหรัฐอเมริกาและ Connecting Founders หน่วยงานที่ส่งเสริมธุรกิจที่มีผู้หญิงเป็นผู้ประกอบการในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งจัดขึ้นเป็นครั้งแรกในไทยเมื่อปลายเดือนตุลาคมที่ผ่านมา

ชาริณี บอกเราว่า ผู้ชายขึ้นเสียงในที่ประชุม คนจะมองเป็นเรื่องปกติ แต่ถ้าผู้หญิงลองขึ้นเสียงบ้าง กลับถูกมองว่า “ใช้อารมณ์” ผู้ชายอาจโฟกัสอยู่กับแค่เรื่องงาน แต่กับผู้หญิงยังมีภาระครอบครัวให้ต้องกังวล บางวันเลยอาจต้องลางานเพื่อพาลูกไปโรงพยาบาล ไปทำกิจกรรมที่โรงเรียนบ้าง เหล่านี้เป็นเหล่าอุปสรรคในการทำงานของเพศหญิง

หนึ่งปัญหาคลาสสิกของผู้หญิง ก็คือการเรียก “เงินเดือน” กลายเป็นว่า ในตำแหน่งที่เท่าเทียมกัน ผู้หญิงกลับได้เงินเดือนต่ำกว่าผู้ชายเป็นครึ่งๆ!

“มองว่าไม่เกี่ยวกับเพศหรอก แต่อยู่ที่ผู้ชาย ‘สู้เก่งกว่า’ อย่างผู้หญิงต้องมั่นใจก่อนว่าเราทำได้ ถึงกล้าขอเงินเดือน พอถูกถามว่า เงินเดือนเคยได้เท่าไร เราก็ไม่ค่อยสู้ ออกจะเกรงใจนิดหน่อย อย่างถ้าตอนนี้ได้ 4 หมื่น ก็อาจบอกแค่ 4.5-5 หมื่น แต่กับผู้ชาย ไม่ใช่ ทั้งที่ไม่รู้ว่าจะทำได้หรือไม่ได้ แต่เขามั่นใจ บอกไปเลยว่า 1 แสนบาท อะไรอย่างนี้”

เหล่านี้เตือนให้ผู้หญิงต้องเปลี่ยนทัศนคติใหม่ ไม่ใช่เป็นนักสู้แบบผู้ชาย ทว่าต้องมีความมั่นใจ แน่วแน่ และเป็นมืออาชีพ ต้องทำทุกอย่างบนพื้นฐานของการ “รู้จริง” มีข้อมูล ศึกษา และวิเคราะห์ตลาด เช่น ก่อนจะเรียกเงินเดือนก็ต้องรู้ฐานเงินเดือนในตลาดมาก่อน และกล้าเรียกเงินเดือนในฐานเดียวกับผู้ชาย โดยไม่รู้สึกด้อยกว่า

ขณะที่เป็นผู้บริหารหรือผู้ประกอบการหญิง ไม่จำเป็นต้อง “Aggressive” แบบผู้ชาย แต่สามารถประสบความสำเร็จได้ในแบบผู้หญิง ที่รู้ว่าตัวเราเองต้องการอะไร เข้าใจในความต้องการของคนที่เราจะเจรจาต่อรองด้วย โดยต้องใจเย็น และทำการบ้านให้มากขึ้น ดีลธุรกิจโดยใช้ความเป็นจริงมานำเสนอ เพราะแม้ผู้หญิงจะมีลูกอ้อน แต่ถ้าใช้การอ้อน ก็จะดูอ่อนแอและไม่เป็นมืออาชีพ

“ข้อดีคือ ผู้หญิงเรามีมารยา มีเสน่ห์ อีกอันคือ เราเข้าใจทีม เพราะโดยธรรมชาติของคนที่เป็นผู้หญิง จะมีความเป็นแม่อยู่ในตัวเอง เลยพร้อมที่จะดูแลทีมงาน แต่บางครั้งก็ดูอ่อนแอไป ซึ่งทุกอย่างอยู่ที่เรา ต้องรู้จักปรับใช้ให้เป็น”

ทุกวันนี้ผู้ประกอบการหญิงของไทย ยังมีน้อย ยิ่งในแวดวง Startup ด้วยแล้วล่ะก็ เธอว่า มีแค่พอนับนิ้วได้ แต่นั่นก็สะท้อนความเป็น “ยูนีค” ของผู้ประกอบการหญิง แต่การที่ผู้หญิงจะประสบความสำเร็จได้นั้น ต้องต่อสู้ และมั่นใจในสิ่งที่ทำ ต้องรู้จักจัดลำดับความสำคัญและบริหารเวลาให้เป็น เพราะชีวิตลูกผู้หญิงไม่ได้มีแต่งาน แต่ยังมีครอบครัว เพื่อนฝูง และสังคมให้ต้องแบ่งภาคไปดูแลด้วย

ด้าน “เซ่-พลอย ลุมทอง” เจ้าของสตูดิโอออกแบบ “C’est Design” (เซ่ ดีไซน์) บอกเราว่า จุดอ่อนของการเป็นผู้ประกอบการหญิง คือมักมีคนมาลองภูมิอยู่บ่อยๆ ว่าเป็นผู้หญิงจะเก่งจริงไหม เวลาไปนำเสนองาน หรือถูกรับเชิญไปขึ้นเวทีต่างๆ ที่เกี่ยวกับผู้ประกอบการ ก็มักพบว่า เวทีสำหรับผู้หญิงนั้นยังมีน้อย เลยทำให้ดูเหมือนผู้หญิงไม่เข้มแข็งเท่าผู้ชาย

“เวลาไปขายงาน บางทีผู้หญิงจะถูกตั้งคำถาม ว่าจะสามารถรับมือกับเรื่องใหญ่ๆ ได้มั้ย ทั้งที่เราก็พร้อมรับมือได้อยู่แล้ว แต่เป็นทัศนคติของคนมากกว่า อย่างถ้ามีผู้หญิง กับผู้ชายสักคนที่มีเสน่ห์มากๆ ส่วนใหญ่ผู้ชายมักจะได้งานไป เป็นอย่างนี้มาตลอด” เธอบอกเรื่องจริงที่เกิดขึ้น

ขณะเหตุผลที่ผู้หญิงยังเป็นผู้ประกอบการน้อย เธอว่า ส่วนหนึ่งเพราะผู้ชายมีนิสัย “ชอบล่าความสำเร็จ” มากกว่าผู้หญิง ผู้หญิงจำนวนหนึ่งกลายไปเป็นแม่บ้านเพราะเลือกครอบครัวมากกว่างาน เวลาเดียวกับการเป็นผู้หญิงมาแสดงออกอะไรมากไปก็อาจถูกมองในแง่ลบได้ ขณะที่ผู้หญิงทำงานส่วนหนึ่งก็มีการรับรู้ที่ไม่ค่อยดีนัก อย่างบางคนบ้างาน จนเป็นโสดตลอดชีวิต ซึ่งเธอมองว่า ต้องเปลี่ยนทัศนคติเหล่านี้ว่า ผู้หญิงทำงานที่ดูแลตัวเองได้นั้นเป็นเรื่อง “น่านับถือ”

“ข้อดีของผู้หญิงคือ เราจะเก็บรายละเอียด และมองมุมเล็กๆ น้อยๆ ซึ่งบางครั้งผู้ชายเขาไม่มอง เราจะเก่งเรื่องของดีเทล และไม่ปล่อยให้ดีเทลหลุด ขณะเดียวกันผู้หญิงเป็นคนอ่อนโยน เป็นเพศแม่ จึงสามารถเรียกร้องความเห็นใจได้ และโชคดีที่ผู้หญิงร้องไห้ได้ ทำให้สามารถปลดปล่อยความรู้สึกแย่ๆ ออกมา ไม่ต้องเก็บน้ำตาไว้เหมือนผู้ชาย”เธอบอกข้อดี

แล้วทำอย่างไรผู้ประกอบการหญิงถึงจะเอาชนะอุปสรรคต่างๆ ที่มีได้นั้น เธอบอกว่า ต้องเริ่มจากการคิดบวก เรียนรู้และต่อสู้ สิ่งสำคัญคือต้องดูแลอารมณ์ของตัวเองให้ดีๆ เพราะผู้หญิงเรา “เซนซิทีฟ” กว่าผู้ชายเยอะ

“นึกถึงหนังสือเล่มหนึ่งที่บอกว่า ‘Act Like a Lady, Think Like a Man’ ซึ่งผู้หญิงสามารถนำไปปรับใช้กับการประกอบธุรกิจ หรือการดีลงานต่างๆ ได้ โดยใช้เสน่ห์ของตัวเองให้เต็มที่ แล้วก็เข้มแข็งให้ได้ไม่แพ้ผู้ชาย ซึ่งเชื่อว่าอนาคต Startup ที่เป็นผู้หญิงจะมีมากขึ้น เพราะโลกเปลี่ยนไปแล้ว และเราจะเจอผู้หญิงเก่งจำนวนมากขึ้น ซึ่งนั่นเป็นทิศทางที่ดี”

ขณะ “อร-ณธนพร เอื้อวันทนาคูณ” กรรมการผู้จัดการ บริษัท ไทยไดมอนด์ฟูด จำกัด เจ้าของ "April’s Bakery" คุณแม่ลูกหนึ่ง บอกเราว่า หลังจากมีลูกชาย เธอเหมือนได้กำลังใจสำคัญในการรันธุรกิจ เนื่องจากทำให้มีเป้าหมายที่ชัดขึ้นว่า การทำงานทุกอย่างในวันนี้ก็เพื่อลูก โดยหลังธุรกิจเริ่มอยู่ตัว เธอเลยแบ่งเวลาให้ลูกได้มากขึ้น

สำหรับเธอการเป็นผู้ประกอบการหญิงที่เป็นคุณแม่ด้วยนั้น มีข้อจำกัดอยู่บ้าง อย่างทำให้ทุ่มเทเวลากับงานได้ไม่เต็มที่เท่าผู้ชาย เพราะต้องดูแลลูก และการที่เธอไม่ดื่มเหล้า ไม่เข้าสังคม ไม่ออกงานกลางคืนนั้น ก็อาจทำให้พลาดธุรกิจบางอย่างไปได้ นั่นทำให้ผู้ประกอบการหญิงอย่างเธอ ต้องต่อสู้มากขึ้น เพื่อพิสูจน์ตัวเองและเอาชนะข้อจำกัดที่มีให้ได้

“การจะทำธุรกิจให้ประสบความสำเร็จได้นั้น ไม่ต้องคิดเลยว่า เราเป็นผู้หญิงหรือเป็นผู้ชาย ขอแค่ได้ทำในสิ่งที่รัก อดทน และใช้ความพยายามทำมันให้เต็มที่ และแม้จะเจอแรงกดดันรอบข้าง ก็ต้องไม่ย่อท้อ จงต่อสู้และผ่านมันไปให้ได้ แล้วเราก็จะประสบความสำเร็จได้” 

เพื่อก้าวข้ามข้อจำกัดของการเป็นหญิง มาขึ้นแท่นผู้ประกอบการที่ประสบความสำเร็จ ได้เหมือนที่พวกเธอพิสูจน์ให้เห็นแล้วในวันนี้ 

“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

Key to success
เป็นผู้ประกอบการหญิงให้ “ซัคเซส”

๐ มีความมั่นใจ เป็นมืออาชีพ
๐ ทำทุกอย่างบนพื้นฐานของการ “รู้จริง” และมีข้อมูล
๐ ลูกอ้อน บางครั้งก็ทำให้ดูอ่อนแอ ไม่มืออาชีพ
๐ รู้จักจัดลำดับความสำคัญ และบริหารเวลาให้เป็น
๐ ดูแลอารมณ์ของตัวเองให้ดี
๐ คิดบวก ทำธุรกิจด้วยความรัก และอดทน
๐ เปลี่ยนทัศนคติ เชื่อว่าแม้เป็นหญิงก็เจ๋งได้