The Lemon Tree อ่านให้รู้จัก อิสราเอล&ปาเลสไตน์

บนเส้นทางการเรียนรู้มีหลากหลายเส้นทางในการเรียนรู้ เพื่อทำให้เรามีความรู้ความเข้าใจในเรื่องราวต่างๆ ได้มากขึ้น โดยเฉพาะในโลกปัจจุบันที่เราสามารถหาความรู้ได้มากมายทั้งบนโลกออนไลน์ผ่านทาง Google, YouTube ฯลฯ หรือบนโลกที่จับต้องตัวสื่อได้ เช่น หนังสือพิมพ์รายวัน, นิตยสาร, หนังสือต่างๆ

The Lemon Tree ผลงานของ SANDY TOLAN แปลเป็นภาษาไทยโดย “ไพรัช แสนสวัสดิ์” จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ Way of Book

ครั้งแรกที่ผู้เขียนเห็นหนังสือเล่มนี้ถูกคัดสรรเข้ามาวางจำหน่ายในร้าน ก็นึกว่าเป็นหนังสือวรรณกรรมเยาวชนทั่วไป ผู้เขียนเองก็ยังไม่ได้สนใจอะไรมากมาย จนเมื่อน้องในร้านหยิบหนังสือเล่มนี้มาอ่าน และเริ่มติดพันอย่างจริงจังกับหนังสือที่มีความหนากว่า 500 หน้า ซึ่งหากไม่ได้เป็นหนอนหนังสือแล้วละก็ แสดงว่าหนังสือเล่มนี้ต้องมีเรื่องราวที่น่าสนใจชวนติดตามเป็นอย่างยิ่ง

จากนั้นผู้เขียนเริ่มหันมาสนใจหนังสือเล่มนี้มากขึ้น ที่สันปกมีวลีสั้นๆ เขียนไว้ว่า “AN ARAB, A JEW AND THE HEART OF THE MIDDLE EAST” และบนหน้าปกมีคำโปรยภาษาไทยเป็นวลีสั้นๆ ว่า “ความสัมพันธ์อันงดงามท่ามกลางความขัดแย้ง”

นอกจากนั้นแล้วในคำนิยมที่ถูกพิมพ์ด้านปกหลังมีถ้อยคำที่พูดถึง สองชนชาติ คือ อิสราเอลและปาเลสไตน์ อยู่มากมาย ทำให้มโนทัศน์ในหัวผู้เขียนต่อหนังสือ The Lemon Tree เริ่มเปลี่ยนไป มันไม่ใช่หนังสือวรรณกรรมเยาวชนแน่ๆ แต่มันคือ หนังสืออะไรกันแน่? เกี่ยวข้องอะไรกับอิสราเอลและปาเลสไตน์ เพราะความรู้ที่มีอยู่เดิมของผู้เขียนได้รับรู้เรื่องราวของอิสราเอลและปาเลสไตน์ผ่านทางข่าวต่างประเทศเท่านั้น และส่วนใหญ่ข่าวที่ปรากฏออกมาก็จะเป็นการทำสงครามระหว่างกันในดินแดนตะวันออกกลาง ที่คุ้นๆ ผ่านหูอยู่บ่อยๆ ก็คือ ฉนวนกาซ่าและเขตเวสต์แบงค์

ภาพของอิสราเอลในสายตาผู้เขียน ก่อนอ่านหนังสือเล่มนี้ คือ ภาพของชาวยิว ชนชาติที่ถูกกวาดล้างฆ่าเผ่าพันธุ์ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 จากกองทัพนาซีของเยอรมัน จนต้องอพยพมาตั้งถิ่นฐานในดินแดนตะวันออกกลาง ก่อตั้งประเทศอิสราเอล แต่ก็ต้องถูกเหล่าประเทศอาหรับรุมขับไล่ จนต้องก่อสงครามกันเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน

ภาพของปาเลสไตน์ในสายตาของผู้เขียน ก่อนอ่านหนังสือเล่มนี้ คือ ชนชาติที่นิยมใช้ความรุนแรง แต่พลันที่ผู้เขียนเริ่มหยิบหนังสือเล่มนี้มาอ่านได้ประมาณครึ่งเล่ม ความเข้าใจในเรื่องความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์ ก็ถูกขยายมุมมองการรับรู้จากเดิมไปอย่างสิ้นเชิง

SANDY TOLAN ผู้เขียนหนังสือ The Lemon Tree ได้นำเสนอประวัติศาสตร์ของสองชนชาติ ด้วยเรื่องเล่าอันทรงพลัง ผ่านเรื่องราวของ “บาเซียร์ ไครี” หนุ่มปาเลสติเนียนลูกชายเจ้าของบ้านที่มีต้นมะนาว ที่ครอบครัวของเขาจำต้องทิ้งบ้านที่รักไปเพราะโดนทหารยิวขับไล่ ตั้งแต่เขาอายุยังน้อย กับ “ดาเลีย เอชเคนนาซี แลนเดา” หญิงสาวชาวอิสราเอลในครอบครัวยิวบัลแกเรียน ผู้อพยพมาตั้งถิ่นฐานและได้เข้ามาครอบครองบ้านที่มีต้นมะนาวหลังดังกล่าว

เรื่องราวในหนังสือเป็นผลงานการค้นคว้าวิจัยข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ และสัมภาษณ์ผู้คนมากมายของ SANDY TOLAN ที่ทำให้ผู้อ่านหนังสือได้รับรู้ข้อเท็จจริงในด้านประวัติศาสตร์ช่วงก่อนกำเนิดประเทศอิสราเอลในปี 1948 และช่วงหลังปี 1948 จนถึงปัจจุบัน ทำให้เข้าใจปมขัดแย้งระหว่างอิสราเอลและปาเลสไตน์ที่มีมากว่า 70 ปีที่ผ่านมา

จุดเริ่มต้นจากการอ่านเรื่องราวประวัติศาสตร์ระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์จากหนังสือ The Lemon Tree ทำให้ผู้เขียนสนใจหาความรู้เพิ่มเติมผ่านทาง YouTube ก็ไปเจอคลิปวีดิโอที่อธิบายเรื่องราวสั้นๆ ระหว่างความขัดแย้งของสองชาติไว้อย่างน่าสนใจ https://www.youtube.com/watch?v=qkknoqyV5EU (Israeli--Palestinian conflict story ปาเลสไตน์ อิสราเอล อย่างสั้นๆ)

ความน่าสนใจของ The Lemon Tree คือ การเรียบเรียงเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ได้อย่างน่าสนใจ ทั้งในแง่มิติความแตกต่างเชื้อชาติ ศาสนา วัฒนธรรม ความสัมพันธ์ที่มีต่อกันของผู้คน รวมไปถึงการแทรกแซงทางการเมืองของมหาอำนาจชาติตะวันตกบนดินแดนตะวันออกกลาง

แต่ในการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของประเทศไทยในปัจจุบัน ส่วนใหญ่ก็ได้รับการเรียนรู้เพียงมิติเดียวในห้องเรียน จะทำอย่างไรที่จะทำให้ประเด็นการเรียนรู้ถูกขยายเปิดกว้างมากขึ้น เพื่อที่จะทำให้เข้าใจความขัดแย้งต่างๆ ที่มีอยู่ ไม่ว่าจะเป็น ปัญหาความรุนแรงในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ปัญหากรณีพิพาทเรื่องเขาพระวิหาร เป็นต้น
สำหรับผู้สนใจหนังสือ The Lemon Tree สามารถแวะมาซื้อได้ที่ร้าน House of Commons - Cafe&Space ถ.เจริญนคร (ระหว่างซอย 20 กับ 22) 

*หมายเหตุ บทความชิ้นนี้เผยแพ่รใน นสพ.กรุงเทพธุรกิจกายใจ ฉบับวันอาทิตย์ที่ 4 ตุลาคม 2558