ผู้ชนะได้ทั้งหมด ผู้แพ้หมดตัว Zero-sum game ระบบประกันสุขภาพ

หรือ ผู้ขนะในเกมนี้ ก็คือรัฐบาล คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ สปสช. และมูลนิธิของเอ็นจีโอ คนเหล่านี้ชอบอ้างว่ามีชื่อเสียงเกียรติยศปรากฎไปทั่วโลก เพราะสหประชาชาติและองค์การอนามัยโลก ยกย่องว่าไทยเป็นต้นแบบประเทศที่ยังยากจน แต่สามารถจัดการให้ประชาชนเกือบ 100% ได้รับการประกันสุขภาพจาก 3 ระบบ และคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ โดยประธานกรรมการออกมาให้ข่าวว่า หลักประกันสุขภาพของไทย สามารถลงทุนด้านสุขภาพต่ำ แต่ทำให้ประชาชนมีสิทธิ์เข้าถึงบริการ สามารถลดความยากจน และลดการล้มละลายขอครัวเรือนจากการเจ็บป่วย

เวลาเจ็บป่วยฉุกเฉิน ผู้ป่วยสามารถไปรับการรักษาได้จากทุกโรงพยาบาล แล้วสปสช.จะตามไปจ่ายเงินค่ารักษา แต่จ่ายในราคากลางต่ำกว่าต้นทุนมาก รพ.เอกชนจึงต้องเรียกเก็บเงินจากผู้ป่วย หรือพยายามส่งผู้ป่วยไปยังโรงพยาบาลตามที่มีสิทธิ์ จนอาจจะทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิต ก่อนไปถึงโรงพยาบาลที่มีสิทธิ์ ระบบนี้ ก็ทำให้คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้รับการยกย่องสรรเสริญ เป็นผู้ชนะ

ส่วนผู้แพ้เสียหมดตัว ได้แก่ บุคลากรสาธารณสุข โรงพยาบาล และคนเสียภาษี สุ่มเสี่ยงต่อการล้มละลาย มีแต่เสีย ไม่มีได้ อาจจะหมดตัว (เงินหมด ไม่มีให้บริการต่อไป) หมดความน่าเชื่อถือ บุคลากรสาธารณสุขโดยเฉพาะอย่างยิ่ง แพทย์ (ผู้รับผิดชอบตัวหลักในการรักษาผู้ป่วย) ยังถูกกล่าวหา กล่าวโทษ(ถูกด่า) ถูกฟ้องร้อง ถูกพิพากษาจำคุก ถูกทำร้ายร่างกาย เพราะทำงานไม่ทันใจผู้ป่วยและญาติ ไม่มีอะไรจะตกต่ำมากไปกว่านี้อีกแล้ว สำหรับฝ่ายแพ้ ทั้งที่โรงพยาบาล และบุคลากรสาธารณสุข คือผู้ที่ “ลงมือปฏิบัติการในการดูแลรักษาสุขภาพประชาชน” แต่เป็นฝ่ายสูญเสียทุกอย่าง

รัฐบาลจะปล่อยให้โรงพยาบาลหรือสถานบริการเป็นฝ่ายสูญเสียทุกอย่างเช่นนี้หรือ เสียทั้งคุณภาพมาตรฐานการบริการ ซึ่งจะทำให้ระบบบริการสาธารณสุขภาครัฐล้มเหลว หมดตัวในทุกๆทาง ประชาชนที่มีเงิน ก็หนีไปใช้บริการโรงพยาบาลเอกชน ส่วนคนจนที่ต้องไปรับบริการ 30 บาทอาจจะต้องตายโดยยังไม่ถึงเวลาที่(สมควร)จะตาย

แต่เวลาที่คนจนได้รับการรักษาหายจากอาการป่วย ก็จะขอบคุณระบบ 30 บาท แต่ถ้ารักษาแล้ว อาการเจ็บป่วยไม่หายขาด แต่มีโรคแทรกซ้อน จนพิการ หรือเสียชีวิต หรืออาการไม่ดีเท่าที่ตาดหวัง ก็จะด่าและฟ้องร้องหมอ แทนที่จะเห็นใจในความขาดแคลนของระบบ

นี่จึงสรุปได้ว่า ระบบหลักประกันสุขภาพของไทย เป็นแบบ Zero-sum game, the winner takes all

แต่สิ่งที่เป็นจริงที่ประชาชน 20 ล้านคนที่ไปใช้การบริการสาธารณสุขนั้น คงมีหลายล้านคนที่ไม่รู้ว่า เขาควรจะได้รับการบริการดูแลรักษาได้ดีกว่านี้มาก ถ้าคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ไม่จำกัดให้โรงพยาบาล ใช้ยาได้เพียงบางอย่างเท่านั้น และมาตรฐานการแพทย์ไทยในระบบราชการจะก้าวหน้าไปทันโลก และทันโรค ถ้าไม่มีการจำกัดขอบเขตการรักษา การใช้ยา การใช้เครื่องมือแพทย์และอวัยวะเทียม ที่ออกกฎโดยคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

โดย... 

พญ.เชิดชู อริยศรีวัฒนา

กรรมการแพทยสภา