ไฟใต้ (ไม่) มีอะไรใหม่

ปัญหาไฟใต้ยืดเยื้อมาเกือบครบ 15 ปีหากนับจากวันปล้นปืน 4 ม.ค.47 แต่หากนับเป็นปีงบประมาณต้องบอกว่าตอนนี้ครบ 15 ปีงบประมาณไปแล้ว กำลังขึ้นปีงบประมาณที่ 16 ประเทศไทยใช้งบดับไฟใต้ไปแล้วมากกว่า 3 แสนล้านบาท

ไฟใต้ปีงบประมาณที่ 16 มีทั้งเรื่องเก่าๆ กับความเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ เรื่องเก่าๆ ก็คือเหตุรุนแรงยังคงเกิดขึ้น แม้จะเงียบไปบางช่วง และความถี่ลดลงไปจากเดิม แต่ความพยายามทำให้เกิดความสูญเสียอย่างมีนัยสำคัญยังคงมีอยู่ต่อเนื่อง และดูจะไม่สามารถลด intention หรือความตั้งใจของคนบางกลุ่มให้น้อยลงได้เลย โดยเฉพาะการทำลายชีวิตคนที่ตนเองรู้สึกเกลียดชัง

ปัจจัยที่ทำให้ความถี่ของเหตุรุนแรงลดลงแลกมาด้วยการทุ่มงบประมาณและกำลังเจ้าหน้าที่จำนวนมหาศาลลงไป ซึ่งหากมองในมุมนี้ย่อมชัดเจนว่า การแก้ปัญหายังไม่ถูกจุด เรียกว่ายังไม่ได้แก้ที่รากเหง้า

ที่หนักกว่านั้นก็คือ “รากเหง้า” ของปัญหาคืออะไร รัฐบาลและฝ่ายความมั่นคงมีคำตอบตรงกันแล้วหรือยัง เพราะแม่ทัพภาคที่ 4 คนที่กำลังจะเกษียณ ท่านบอกว่าขบวนการแบ่งแยกดินแดนไม่มีจริงอีกแล้วในปัจจุบัน เหตุรุนแรงเกิดจากกลุ่มอิทธิพลการเมืองหาผลประโยชน์ แล้วมีคนบางกลุ่มปลุกผี “พูโล-บีอาร์เอ็น” ขึ้นมาหากินกับงบประมาณอีกที

ถ้าเชื่อทฤษฎีนี้ก็จะเกิดคำถามตามมาทันทีว่า แล้วจะไปพูดคุยสันติสุขกันที่มาเลย์ทำไมหรือ? นี่คือปัญหาเก่าๆ และคำถามเก่าๆ ที่ผู้รับผิดชอบเองก็ยังตอบไม่ตรงกัน

ส่วนความเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ ก็คือกำลังจะมีแม่ทัพคนใหม่ที่มองไฟใต้จากหลากหลายมิติปัญหา การขับเคลื่อนต้องทำหลายๆ อย่างไปพร้อมกัน แต่สิ่งที่เตรียมชูเป็น “ธงนำ” เพื่อให้ได้ใจประชาชนคือ การปราบปรามยาเสพติดให้สิ้นซาก เพราะโพลล์ทุกโพลล์จากชายแดนใต้ชี้ชัดว่าเป็นปัญหาที่คนที่นั่นกังวลมากที่สุด (ไม่ใช่ความรุนแรง) แม่ทัพคนใหม่กำหนดเป้าหมายไว้แล้ว 7,000 กว่าเป้าหมาย ถ้าเจอเจ้าหน้าที่รัฐมีเอี่ยวก็จะจัดการไม่ละเว้น

นอกจากนั้นยังเตรียมจัดระบบลาดตระเวนใหม่ ใช้วิธีเดินเท้า ค่ำไหนนอนนั่น นอนใกล้ๆ หมู่บ้าน เพื่อดูแลประชาชนอย่างใกล้ชิดทั่วถึง ไม่เดินทางเป็นวงรอบเดิมในเส้นทางเดิมๆ ให้ตกเป็นเป้าโจมตี

ขณะที่กระบวนการพูดคุยเพื่อสันติสุขก็ต้องรอลุ้นว่า คณะพูดคุยฝ่ายไทยจะใช้คนใหม่หรือคนหน้าเก่า เพราะฝั่งมาเลเซียเปลี่ยนตัวผู้อำนวยความสะดวกแล้ว และเตรียมปรับเปลี่ยนคณะพูดคุยฝ่ายผู้เห็นต่างจากรัฐ ลดบทบาทของ “มารา ปาตานี”

หลายคนหวังว่าปีงบประมาณใหม่ คงได้เห็นอะไรใหม่ๆ ที่ภาคใต้ โดยเฉพาะเอกภาพและการประเมินสภาพปัญหาที่ถูกต้องแม่นยำ