จับตาการประชุมใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์

การประชุมครั้งนี้สำคัญมากครับ แม้ว่าสีจิ้นผิงจะยังคงดำรงตำแหน่งผู้นำเบอร์ 1 ของพรรคต่อไปอีกวาระหนึ่ง แต่ก็จะมีการเปลี่ยนตัวทีมผู้นำสูงสุดรอบตัวเขา เพราะหลายคนถึงวัยต้องเกษียณอายุ

ในการประชุมครั้งนี้ มีอยู่ 5 เรื่อง ที่ต้องจับตามองอย่างใกล้ชิด

1. ใครบ้างจะได้เลื่อนขึ้นเป็นคณะผู้นำสูงสุด?

คณะผู้นำสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์จีน มีชื่อว่า คณะกรรมการถาวรประจำกรมการเมือง ซึ่งปัจจุบันมีจำนวน 7 คน ในครั้งนี้ นอกจากเบอร์ 1 คือ ประธานาธิบดีสีจิ้นผิง และเบอร์ 2 คือ นายกฯ หลี่เค่อเฉียงแล้ว กรรมการที่เหลืออีก 5 คน จะมีอายุราว 70 ปี ซึ่งตามธรรมเนียมการเมืองของจีนถือเป็นวัยเกษียณอายุ ดังนั้น จึงน่าจะมีการเปลี่ยนตัวคณะผู้นำสูงสุดถึง 5 ใน 7 คน

เมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา พรรคคอมมิวนิสต์เพิ่งประกาศปลดซุนเจิ้งฉาย เลขาฯ พรรคคอมมิวนิสต์ประจำมหานครฉงชิ่ง ซึ่งเคยเป็นตัวเต็งจะได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็นคณะผู้นำสูงสุด (และยังเป็นตัวเต็งที่จะเป็นผู้นำรุ่นต่อไปถัดจากสีจิ้นผิงด้วย) หลายฝ่ายมองว่า นี่เป็นส่วนหนึ่งของการกระชับอำนาจของสีจิ้นผิง และยิ่งทำให้เกิดความไม่แน่นอนมากยิ่งขึ้นในเรื่องตัวบุคคลที่จะได้เลื่อนขึ้นเป็นคณะผู้นำสูงสุด

ขณะนี้ มีแคนดิเดทที่อยู่ในขอบข่ายเป็นไปได้ที่จะได้รับการเลื่อนขึ้นเป็นคณะผู้นำสูงสุดประมาณสิบกว่าคน แต่จะมีที่นั่งว่างเพียง 5 ที่นั่ง สุดท้ายใครจะได้ตำแหน่งไปครอง และจะมีกี่คนที่เป็นพรรคพวกหรือเป็นลูกน้องเก่าของสีจิ้นผิง ซึ่งจะสะท้อนว่า สีจิ้นผิงประสบความสำเร็จในการกระชับอำนาจเพียงใด

1. สถานะของหวางฉีชาน และหลี่เค่อเฉียง

หวางฉีชาน ซึ่งอยู่ในคณะผู้นำสูงสุดของจีนชุดปัจจุบัน เป็นผู้รับผิดชอบเรื่องการปราบคอร์รัปชันตามนโยบายของสีจิ้นผิง ปัจจุบันมีอายุ 69 ปี ซึ่งถ้าตามธรรมเนียมแล้ว เขาก็ควรต้องเกษียณ แต่ตอนนี้มีข่าวออกมาว่า หวางฉีชานอาจจะยังคงอยู่ในคณะผู้นำสูงสุดต่อไป

ข่าวกระแสหนึ่งมองว่า หวางฉีชานรับผิดชอบเรื่องการปราบคอร์รัปชัน ซึ่งเป็นนโยบายสำคัญที่สุดของสีจิ้นผิง และมีผลงานโดดเด่นมาก ดังนั้น สีจิ้นผิงจึงน่าจะอยากให้เขาทำหน้าที่ต่อไป และเขาเป็นคนที่สีจิ้นผิงไว้ใจ

ยังมีข่าวลือว่า หวางฉีชานนอกจากจะยังอยู่ในคณะผู้นำสูงสุดต่อไปแล้ว ต่อไปอาจได้รับมอบหมายให้ไปรับตำแหน่งนายกฯ แทนหลี่เค่อเฉียงด้วย เพราะหวางฉีชานเคยมีประสบการณ์ในการบริหารเศรษฐกิจมาก่อน

จึงต้องจับตามองว่า หวางฉีชานจะอยู่หรือจะไป ถ้าเขาอยู่ต่อ จะยังรับผิดชอบเรื่องการปราบคอร์รัปชันไหม และถ้าเขาไป ใครจะมาดูเรื่องการปราบคอร์รัปชันแทน

ส่วนนายกฯ หลี่เค่อเฉียงนั้น ส่วนใหญ่มองว่า จะยังอยู่ในคณะผู้นำสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์จีนต่อไป เพราะอายุยังไม่ถึงวัยเกษียณ และเพื่อรักษาเสถียรภาพทางการเมืองไว้ แต่ก็มีกระแสข่าวว่า แม้ว่าเขาจะยังเป็นกรรมการสูงสุดของพรรคอยู่ แต่อาจมีความพยายามปรับเขาออกจากตำแหน่งนายกฯ ต่อไป โดยเอาหวางฉีชาน หรือกรรมการสูงสุดคนอื่นเข้าดำรงตำแหน่งนายกฯ แทน เพราะมีกระแสว่าผลงานการบริหารของหลี่เค่อเฉียงไม่โดดเด่น และสีจิ้นผิงต้องการเอาคนของตัวเองเข้ามาบริหารเศรษฐกิจเต็มตัว

1. จะมีการวางทายาทการเมืองรุ่นต่อไปหรือไม่?

มีข่าวลือว่า สีจิ้นผิงอาจต้องการดำรงตำแหน่งผู้นำมากกว่า 2 วาระ คือเมื่อถึงการประชุมใหญ่สมัชชาพรรคคอมมิวนิสต์จีนอีก 5 ปี ถัดจากนี้ เขาอาจไม่ยอมเกษียณ

สิ่งหนึ่งที่ต้องติดตามในครั้งนี้ก็คือ ในคณะผู้นำสูงสุดชุดใหม่ จะมีกรรมการบางคนที่อายุน้อยกว่ากรรมการที่เหลืออย่างชัดเจนหรือไม่ ดังที่ในสมัยวาระที่สองของประธานาธิบดีหูจินเทา สีจิ้นผิงและหลี่เค่อเฉียงได้รับเลือกให้เข้าไปนั่งในคณะผู้นำสูงสุด โดยมีอายุน้อยกว่าคนอื่นอย่างชัดเจน ทำให้ในตอนนั้นทุกฝ่ายรู้ดีว่า สีจิ้นผิงและหลี่เค่อเฉียงได้รับการวางตัวให้เป็นผู้นำจีนรุ่นถัดไปต่อจากหูจินเทา

1. จะมีการเปลี่ยนแปลงจำนวนคณะผู้นำสูงสุดหรือไม่?

จำนวนคณะกรรมการถาวรประจำกรมการเมือง ซึ่งเป็นคณะผู้นำสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์จีนนั้น ในปัจจุบันมี 7 คน แต่ในอดีตเคยมีการเปลี่ยนแปลงจำนวน มีอยู่บางสมัยที่มี 3 คน, 5 คน, หรือ 9 คนก็เคยมี

ในครั้งนี้ ต้องจับตาว่าจะมีการปรับลดจำนวนคณะผู้นำสูงสุดลงเหลือ 5 คน หรือไม่? เพื่อที่จะกระชับอำนาจของสีจิ้นผิง และง่ายต่อการบริหารแบบรวมศูนย์

1. จะมีการบรรจุความคิดของสีจิ้นผิงเป็นความคิดนำของพรรคคอมมิวนิสต์หรือไม่?

พรรคคอมมิวนิสต์จีนได้ประกาศออกมาแล้วว่า จะมีการแก้ธรรมนูญของพรรคในการประชุมใหญ่ครั้งนี้ ซึ่งทำให้มีการตั้งข้อสังเกตว่า จะมีการยกระดับความคิดของสีจิ้นผิงขึ้นเป็นความคิดนำของพรรคคอมมิวนิสต์ในธรรมนูญพรรคหรือไม่? ในอดีต ผู้นำจีนเบอร์ 1 ของจีนต้องรอจนเกษียณก่อน แนวความคิดของเขาจึงจะได้รับการยกย่องขึ้นเป็นความคิดนำของพรรคคอมมิวนิสต์ ดังนั้น ถ้าในครั้งนี้ ความคิดของสีจิ้นผิงได้รับการยกย่องขึ้นเป็นความคิดนำของพรรค ทั้งๆ ที่เขายังไม่เกษียณ ก็จะยิ่งแสดงให้เห็นว่าเขามีอำนาจมากอย่างชัดเจน

สรุป ประเด็นใหญ่ที่สุดที่ทุกคนจับตามอง ก็คือ การประชุมใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในครั้งนี้ จะสะท้อนการกระชับอำนาจของสีจิ้นผิงอย่างไร คณะผู้นำชุดใหม่จะเป็นพรรคพวกของสีจิ้นผิงทั้งหมดหรือไม่ จะมีการวางตัวทายาททางการเมืองไว้หรือไม่ และจะมีการบรรจุความคิดของสีจิ้นผิงเป็นความคิดนำของพรรคหรือไม่

หลายคนบอกว่า สีจิ้นผิงน่าจะเป็นผู้นำจีนที่มีอำนาจมากที่สุดนับจากเหมาเจ๋อตงเป็นต้นมา การประชุมครั้งนี้จะช่วยสะท้อนว่า เป็นจริงเช่นนั้นหรือไม่?