The United States of Asia

ช่วงนี้บรรยากาศที่กัวลาลัมเปอร์กำลังเข้าสู่ KL Games 2017 หรือมหกรรมกีฬาซีเกมส์ ครั้งที่ 29 ไปไหนมาไหนผมเห็นทั้งป้ายทั้งธงชาติปักพราว เจ้าภาพดูภาคภูมิใจ

แต่พอเปิดสื่อทางหนังสือพิมพ์(ไทย)กลับเจอแต่ข่าว “ซีโกง?” คือพาดหัว ตามด้วย “มาเลเซียเลือกอยู่สายไหนก็ได้จับสลากลูกหนังซีเกมส์ เผยวิธีจับสลากสุดมึนของฟุตบอลทีมชาย ที่ประเทศมาเลเซียเป็นเจ้าภาพ โดยทีม

เสือเหลืองสามารถเลือกว่าจะอยู่ร่วมสายไหนก็ได้” (manager.co.th)

งงทั้งประเทศ!!! เจ้าภาพมาเลเซียขอ “ไทย” ถอนตะกร้อทีมเดี่ยวเพราะหวังเหรียญทอง แถมสมาคมตะกร้อไทยยังตอบกลับไปอย่างนี้!!! (m.johjae.com)

ฟุตซอลไทยอ่วม มาเลเซีย เล่นแง่ไม่ส่งรถบัส ซ้ำให้รอซ้อมกว่า 2 ชม. (hilight.kapook.com)

หลักใหญ่ล้วนเป็นเรื่องการตีความว่าเจ้าภาพคือมาเลเซีย พยายามทำทุกอย่างเพื่อให้ตนเป็นเจ้าเหรียญทองในการแข่งขันครั้งนี้

กระทั่งเพื่อนบ้านอาเซียนยังโผล่มาช่วยแจม (kwamkidhen.com)

เวียดนาม - No doubt that Malaysia is No. 1 on the final medal ranking ไม่ต้องสงสัยเลยว่ามาเลเซียจะเป็นเจ้าเหรียญทองแน่นอน

อินโดนีเซีย - Malaysia GOLD = 998 Silver = 1 Bronze = 1 Congrats Malaysia

มาเลเซีย - Wow very good ASEAN friends. Malaysia using same rules in past Singapore SEA games… but NO ONE BLAME… but this time blame blame blame everywhere เราก็ทำเหมือน

สิงคโปร์ครั้งที่แล้ว ไม่เห็นมีใครโวยวายตอนนั้น ทีตอนนี้มารุมด่า

ในบทความเรื่อง Eight challenges ASEAN must overcome โดย ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย อุปสรรคอันดับแรกของประชาคมอาเซียนคือ Overcoming The Zero-Sum Mentality ทำอย่างไรให้ก้าวข้ามความรู้สึก แกแพ้ ข้าชนะ เพราะหลายครั้งที่แต่ละประเทศต่างตบตีแย่งกัน สุดท้ายประชาคม 600 ล้านคนเป็นผู้แพ้

ทว่าผมไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์ ผมจึงสนใจง่ายๆ ซื่อๆ เพียงว่า ลูกผมจะต้องเตรียมตัวอย่างไรเพื่ออนาคตแห่งเอเชีย

1. Be Asian หากอยากเป็นเอเชียน ก็ต้องออกไปอยู่ในโลกแห่งเอเชียน เฉพาะ ASEAN ของเราแต่ละประเทศก็มีความแตกต่างมากแล้ว ทั้งภาษา ศาสนา ความเชื่อ วัฒนธรรม
มาเลเซียเป็นตัวอย่างที่ชัดในเรื่องนี้เพราะแค่ภายในประเทศเองก็แตกออกเป็นหลายฝ่าย ภรรยาผมมาได้ไม่ถึง 2 สัปดาห์ยังบ่นว่า “ทำไมเวลาเจอใครคนจะต้องถามว่าเป็น Chinese-Thai หรือเปล่า” บอกว่าคนไทยอย่างเดียวไม่พอ เค้าต้องพยายามเจาะให้ได้ว่าเป็นไทยเผ่าอะไร ซึ่งการเรียนรู้วิธีอยู่ร่วมกันบนความแตกต่างแบบนี้ สำหรับสมองมีวิธีเดียวคือต้องออกมาประสบกับมันครับ

2. Agree on a common value set หาค่านิยมร่วมกัน ผมเพิ่งรู้ว่าเรามี Asian Values ซึ่งประกาศร่วมกันไว้ที่กรุงเทพฯ นี่เองเมื่อปี 1993 ประกอบไปด้วย Social harmony ความสามัคคีปรองดอง Collective well-being การอยู่ดีกินดี Loyalty and respect towards figures of authority การเคารพผู้มีอำนาจ และ Collectivism การนิยมรวมเป็นกลุ่ม
แต่การผลักดันคุณค่าร่วมเหล่านี้จางหายไปหลัง Financial crisis 1997 เมื่อแต่ละประเทศต่างแยกย้ายกันไปเอาตัวรอด

3. Develop Systemic Thinking ทักษะนี้คือความสามารถการมองภาพใหญ่ มองให้เห็นป่าอย่าเห็นเฉพาะต้นไม้
หากเป็นฝรั่งจะมีคำกล่าวว่า “Lose the battle to win the war” แปลว่ายอมแพ้ศึก เพื่อเอาชนะสงคราม จุดหนึ่งในซีเกมส์ ซึ่งหลายคนบอกว่าไม่แฟร์ คือเจ้าภาพสามารถกำหนดกฎอะไรไร้สาระขนาดไหนก็ได้ หากลองฝึกคิดในภาพใหญ่นั่นคือการดึงดูดให้แต่ละประเทศแย่งเป็นเจ้าภาพ ไม่อย่างนั้นอาจเกี่ยงกันจนทำให้ทั้งมหกรรมกีฬาล่ม เป็นต้น

คำแนะนำสำหรับผู้นำสมองคือ ก่อนตัดสินใจอะไรช้าลงสักนิด และหมั่นเขียนสิ่งที่อยู่ในหัวออกมาในกระดาษ ภาพเล็กจะกลายเป็นภาพใหญ่ครับ

ขณะที่เรากำลังกระหน่ำเจ้าภาพซีเกมส์ 2017 ว่าโกงอย่างนั้นอย่างนี้ ผมนึกถึงเรื่องเล่าที่โค้ชชี่ผู้บริหารด้านการกีฬาท่านหนึ่งเคยแชร์ให้ฟังเมื่อ 4-5 ปีที่แล้ว

“สมัยก่อนนะอาจารย์ เวลาฟุตบอลซีเกมส์แข่งแบบพบกันหมดแล้วแต้มเท่ากัน เราใช้วิธีจับฉลากว่าใครจะเข้ารอบ” เจ้าตัวเกริ่น

“ซึ่งเราใช้วิธีจับลูกปิงปองสองสี ลูกหนึ่งเข้ารอบ ลูกหนึ่งตกรอบ ใส่ลงไปในกล่องทึบแล้วให้ผลัดกันล้วง” ก็ฟังดูโปร่งใสยุติธรรมดี

“อาจารย์รู้ไหมว่าเราทำอย่างไรให้ไทยได้เข้ารอบทุกครั้ง” แกถามพลางหัวเราะพลาง

“เราเอาสีที่เข้ารอบแช่ตู้เย็นไว้ล่วงหน้า พอไทยได้สิทธิ์จับก่อน เพราะเป็นเจ้าภาพ จับสิบครั้งก็เข้ารอบทั้งสิบครั้ง ฮ่าๆๆ” ทีใครก็ทีใคร

นี่ผมคงยังต้องสงสัยต่อไปนะครับว่า เมื่อไหร่เราจะเป็น USAsia หรืออย่างน้อยก็ USAsean ซะที!