สหรัฐกำลังจะเป็นโลกที่สาม แม้ในเรื่องเสรีภาพข่าวสาร!

เพื่อประโยชน์สาธารณะให้กับประเทศโลกที่สาม

วันนี้ ตั้งแต่โดนัลด์ ทรัมป์ มานั่งทำเนียบขาว ประเทศอื่นต้องให้กำลังใจกับนักข่าวสหรัฐ ด้วยการมอบรางวัลการต่อสู้เพื่อรักษาไว้ซึ่งบทบาทและหน้าที่ของคนข่าว

โลกพลิกผันได้ขนาดนี้จริง ๆ

สัปดาห์ก่อน คุณเทพชัย หย่อง บรรณาธิการเครือเนชั่นไปร่วมงานที่น่าสนใจ เพราะตอกย้ำถึงบทบาทสื่อที่สลับปรับเปลี่ยนไปอย่างมีนัยสำคัญยิ่ง

คุณเทพชัยเขียนเล่าในเฟซบุ๊คส่วนตัวว่าอย่างนี้

สิ่งที่คาดไม่ถึงได้เกิดขึ้นแล้ว ....เมื่อ Deutsche Welle (DW) สถานีวิทยุโทรทัศน์สาธารณะของเยอรมนีมอบรางวัล Freedom of Speech Award หรือรางวัลเสรีภาพสื่อ ให้กับนักข่าวประจำทำเนียบขาวของสหรัฐอมเริกา ที่กำลังถูกแรงกดดันอย่างหนักจากประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ อาจเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์สื่อมวลชนสหรัฐ ที่นักข่าวมะกันต้องได้รับแรงสนับสนุน จากเพื่อนร่วมอาชีพจากนอกประเทศในลักษณะนี้

 การมอบรางวัลครั้งนี้ถือว่าเป็นไฮไลต์ของงาน Global Media Forum 2017 ซึ่งเป็นการประชุมใหญ่ประจำปีของสื่อมวลชนจากทั่วโลกที่มี DW เป็นเจ้าภาพ ณ เมืองบอนน์เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา และเป็นปรากฏการณ์ที่สร้างความฮือฮามากเป็นพิเศษ เพราะในอดีตสื่อมวลชนอเมริกันมีภาพของการเป็นสื่อที่มีเสรีภาพมากที่สุดในโลก แต่หลังจากก้าวขึ้นมาเป็นประธานาธิบดีเมื่อต้นปีนี้ ทรัมป์ประกาศตัวเป็นศัตรูกับนักข่าวประจำทำเนียบขาว (White House Correspondents Association หรือสมาคมนักข่าวประจำทำเนียบขาว) อย่างชัดเจน ถึงขั้นชี้หน้านักข่าวของหนังสือพิมพ์และสถานีโทรทัศน์ระดับแนวหน้าว่าเป็นพวกเต้าข่าว (fake news) และตราหน้าว่าทำตัวเป็น “ศัตรูของคนอเมริกัน” ทรัมป์ยังออกมาตรการกีดกันนักข่าวบางคนที่ไม่พอใจเป็นพิเศษจากการทำหน้าที่ในทำเนียบขาว

Jeff Mason นายกสมาคมนักข่าวฯ ซึ่งเป็นตัวแทนรับรางวัล ยอมรับว่าทรัมป์ได้แสดงอาการรังเกียจสื่อมวลชนอย่างเปิดเผย ซึ่งทำให้การทำงานของผู้สื่อข่าวเป็นไปอย่างยากลำบากอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ทุกวันนี้ทรัมป์เลือกที่จะสื่อสารกับคนอเมริกันโดยตรง ผ่านทวิตเตอร์หรือผ่านการสัมภาษณ์กับสื่อที่ไว้ใจ ครั้งสุดท้ายที่ทรัมป์เปิดแถลงข่าวอย่างเป็นทางการคือเดือนกุมภาพันธ์

“รางวัลนี้มีความหมายตรงที่มันทำให้เราตระหนักถึงความท้าทายที่สื่อทั่วโลกกำลังเผชิญ ถ้าแม้แต่สื่อมวลชนในประเทศที่มีเสรีภาพอย่างสหรัฐอเมริกา ยังต้องพบกับการคุกคามแบบนี้ สื่อมวลชนในส่วนอื่นๆ ของโลกก็คงต้องดิ้นรนเพื่อเสรีภาพไม่น้อยไปกว่ากัน” Jeff Mason กล่าวระหว่างพิธีรับรางวัลท่ามกลางเสียงปรบมืออย่างกึกก้องจากผู้ร่วมประชุม

“ไม่กี่เดือนก่อนหน้านี้ถ้าผมจะบอกคุณว่าผู้ที่จะได้รับรางวัลเสรีภาพสื่อปีนี้เป็นนักข่าวอเมริกัน ใครจะไปเชื่อ” เจ้าหน้าที่ระดับสูงของ DW กระซิบกับผม

 เชื่อไม่เชื่อก็ต้องเชื่อเพราะมันเกิดขึ้นแล้ว ถ้าสโลแกนของทรัปม์คือ “Make America Great Again” สโลแกนของสื่อในสหรัฐวันนี้คือ “Make Press Freedom Great Again”

การต่อสู้ของคนข่าวเพื่อจะสามารถหน้าที่อย่างซื่อตรงต่อประชาชน ไม่ว่าจะเป็นส่วนไหนของโลกยังดำเนินต่อไปเพราะคนมีอำนาจไม่ชอบความจริง แต่คนทำสื่อมีหน้าที่ต้องทำความจริงให้ประจักษ์

ไม่ว่าคนมีอำนาจคนนั้นจะเป็นเผด็จการโลกที่สาม หรือคนที่นั่งในทำเนียบขาวที่หลอกตัวเองว่าได้ “อาณัติ” จากประชาชนมาทำอะไรก็ได้รวมถึงการกำหนดว่าประชาชน จะได้รับฟังเรื่องราวเฉพาะจากผู้มีอำนาจเท่านั้น

คนข่าวมะกันวันนี้เริ่มจะเข้าใจแล้วว่าคนข่าวชาติอื่น ที่เจอกับการกดขี่และข่มขู่ในการทำหน้าที่นั้นเป็นอย่างไรบ้าง