ถึงเวลายกเลิกภาษีมูลค่าเพิ่ม

ถึงเวลายกเลิกภาษีมูลค่าเพิ่ม

ข้อเสนอที่จะปรับขึ้นอัตราภาษีมูลค่าเพิ่ม เงียบไปอีกครั้งหลังจากถูกต่อต้าน

 ส่วนการปรับเปลี่ยนระบบภาษีโดยรัฐบาลนี้ จะไม่มีเกิดขึ้นแน่นอน เพราะคงอีกไม่นานจะมีรัฐบาลจากการเลือกตั้ง หากหวังจะให้รัฐบาลใหม่ทำอะไรแบบยกเครื่องเกี่ยวกับเรื่องภาษีมีโอกาสผิดหวังสูงเช่นกัน แต่จะยังไม่ฟันธงว่ารัฐบาลใหม่จะได้แต่พูดเช่นรัฐบาลนี้และที่ผ่าน ๆ มาแล้วไม่ทำอะไรอย่างมีนัยสำคัญ หลังประกาศเมื่อเข้ารับอำนาจ ว่าจะพัฒนาประเทศไปตามแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง

ด้วยความหวังว่ารัฐบาลใหม่จะจริงใจ ต่อการน้อมนำแนวคิดนั้นมาใช้ในการบริหารประเทศ ขอนำเนื้อความในคอลัมน์นี้เมื่อเก้าปีก่อนมาเสนอให้พิจารณาล่วงหน้าคือ ให้ปรับเปลี่ยนระบบภาษี เนื่องจากภาษีมีพลังในการสร้างแรงจูงใจให้ประชาชน ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสูงมากโดยปราศจากการบังคับ เราควรหลีกเลี่ยงการบังคับเพราะเศรษฐกิจพอเพียงเป็นระบบตลาดเสรี ซึ่งมีความพอประมาณเป็นฐานของการดำเนินชีวิตโดยประชาชนมีอิสระที่จะตัดสินใจ

อนึ่ง ความพอประมาณในการบริโภคอันเป็นการใช้ทรัพยากรโลกทุกด้าน ได้แก่การบริโภคบนฐานของความจำเป็น หลักการสำหรับปรับเปลี่ยนระบบภาษีได้แก่การมุ่งเน้นไปที่การเก็บภาษีสินค้าและบริการที่ไม่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิตเบื้องต้น นั่นหมายความว่า สินค้าและบริการส่วนใหญ่ที่อยู่ในกลุ่มปัจจัยสี่จะยกเว้น หรือเสียภาษีต่ำสุด อาหารในหมวดหมู่ที่ร่างกายจำเป็นต้องใช้ทุกวันอาจไม่ต้องเสียภาษี นอกเหนือจากนั้น ต้องเสียภาษีโดยอาหารที่จะต้องเสียภาษีสูงได้แก่จำพวกน้ำหวานอัดลม นมข้นหวานและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ส่วนอาหารที่ต้องเสียภาษีสูงเป็นพิเศษได้แก่จำพวกไข่ปลาคาร์เวีย เป๋าฮื้อ หูฉลาม ปูขนและผลไม้เมืองหนาวที่นำเข้าจากต่างแดน ด้านการบริการ การตัดผมไม่ต้องเสียภาษี ส่วนการอาบอบนวดต้องเสียภาษีสูง เป็นต้น

ในหมวดหมู่เครื่องแต่งกาย เสื้อผ้าที่ใช้ในชีวิตประจำวันอาจไม่เสียภาษี ส่วนเพชรนิลจินดา นาฬิกาเรือนทองฝังเพชรและกระเป๋าหิ้วสตรียี่ห้อดัง ๆ ต้องเสียภาษีสูง ในหมวดหมู่ที่อยู่อาศัยควรใช้อัตราภาษีแบบก้าวหน้าตามราคาหน่วยของที่อยู่ ส่วนในหมวดหมู่ยารักษาโรคไม่ควรเสียภาษี อย่างไรก็ดี ในหมวดหมู่นี้มีเครื่องเล่นกีฬาซึ่งควรเสียภาษีในอัตราที่แตกต่างกัน อาทิเช่น รองเท้าสำหรับเดินและวิ่งและจักรยานเสียภาษีต่ำ เครื่องมือสำหรับเล่นกอล์ฟเสียภาษีสูง ส่วนเครื่องมือที่ใช้ในกิจกรรมจำพวกผลาญพลังงานรวมทั้งการแข่งรถยนต์ มอเตอร์ไซต์และเจตสกีต้องเสียภาษีสูงเป็นพิเศษ

นอกจากสินค้าและบริการในหมวดหมู่ปัจจัยสี่แล้ว ยังมีสินค้าและบริการอีกมากที่ควรคิดภาษีในแนวเดียวกัน อาทิเช่น รถยนต์ส่วนตัวควรเก็บภาษีแบบก้าวหน้าตามราคาและแรงม้าของเครื่องยนต์ ส่วนภาษีน้ำมันควรเก็บสูงกว่าในอัตราปัจจุบัน ในด้านเครื่องมือเครื่องใช้ซึ่งส่วนใหญ่มีประโยชน์ต่อการศึกษาและการทำงานควรเสียภาษีต่ำ อาทิเช่น กระดาษ หนังสือ เครื่องเขียนและคอมพิวเตอร์

เนื่องจากฐานของการเก็บภาษีอยู่ที่การจำกัดการบริโภคเกินความจำเป็น ฉะนั้น การเก็บภาษีสิ่งที่ไม่เกี่ยวกับการบริโภคก็ควรได้รับการพิจารณาใหม่ทั้งหมดด้วย บางอย่างอาจยกเลิก อาทิเช่น ภาษีมูลค่าเพิ่มเพราะภาษีนี้ไม่มีผลต่อการจำกัดการบริโภคสิ่งที่ไม่จำเป็น ส่วนภาษีกำไรส่วนทุนอันเกิดจากการเก็งกำไรในตลาดหลักทรัพย์และกิจการต่อยอดจำพวกอนุพันธ์ควรเก็บภาษีสูงเนื่องจากกิจการเหล่านี้มีลักษณะเป็นกาฝากมากกว่าที่จะเอื้อให้เกิดการระดมทุนอย่างแท้จริง นอกจากนั้น ควรมีการเก็บภาษีการโอนเงินไปต่างประเทศเพื่อการลงทุน การซื้อหุ้นและตราสารหนี้และการซื้อที่ดินและอสังหาริมทรัพย์ ในขณะเดียวกันก็อาจไม่เก็บภาษีจากมรดกตกทอด จากการโอนอสังหาริมทรัพย์และจากรายได้ที่เกิดจากดอกเบี้ยเงินฝาก

อย่างไรก็ดี ภาษีบางอย่างอาจต้องคงไว้ในระดับหนึ่งก่อนรวมทั้งภาษีศุลกากร ภาษีที่ดิน ภาษีเงินได้และภาษีธุรกิจ ทั้งนี้เพราะการเก็บภาษีบนฐานใหม่อาจทำให้รัฐมีรายได้ไม่พอ ในทำนองเดียวกัน ภาษีที่ผู้ประกอบการต้องจ่ายอาจมีส่วนยกเว้นมากขึ้นรวมทั้งการก่อตั้งธุรกิจใหม่ การลงทุนในท้องถิ่นกันดาร ค่าใช้จ่ายในการวิจัยและพัฒนาและการผลิตสินค้าและบริการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

ขอฝากถึงรัฐบาลใหม่ไว้เท่านี้ก่อน หวังว่าจะทำตามคำพูดตอนเข้ารับอำนาจเกี่ยวกับเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง