การประชุมกรรมการบริษัท ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์

การประชุมกรรมการบริษัท ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์

บริษัทมหาชนจำกัด ตามกฎหมายว่าด้วยบริษัทมหาชนจำกัด ต้องมีคณะกรรมการเพื่อดำเนินกิจการของบริษัท

 ประกอบด้วยกรรมการอย่างน้อย 5 คนและกรรมการไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งต้องมีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักร มีประธานกรรมการที่ได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการ คณะกรรมการต้องประชุมอย่างน้อยสามเดือนต่อครั้ง ในท้องที่ที่เป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่หรือหรือจังหวัดใกล้เคียง องค์ประชุมคณะกรรมกาต้องมีกรรมการมาประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของกรรมการทั้งหมด การวินิจฉัยชี้ขาดของที่ประชุมกรรมการให้ถือเสียงข้างมาก คณะกรรมการมีหน้าที่จัดการบริษัทให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ข้อบังคับและมติที่ประชุมผู้ถือหุ้น

สำหรับบริษัทจำกัดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ กฎหมายกำหนดให้มีกรรมการหนึ่งหรือหลายคนจัดการบริษัท องค์ประชุมเป็นไปตามที่กรรมการตกลงกัน ถ้าไม่มีการตกลงกันและถ้ามีกรรมการเกินกว่าสามคนต้องมีกรรมการเข้าประชุมสามคนจึงเป็นองค์ประชุม การตัดสินปัญหาให้ถือเสียงข้างมาก กฎหมายไม่ได้กำหนดจำนวนครั้งที่ต้องประชุม แต่ในการจัดประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นไม่ว่าจะเป็นการประชุมสามัญประจำปี หรือประชุมวิสามัญ เป็นอำนาจของกรรมการในการเรียกและจัดประชุม บริษัทใดมีกรรมการเพียงคนเดียว กรรมการคนเดียวนั้น สามารถดำเนินการเรียกและจัดประชุมใหญ่ได้เลย แต่ถ้าเป็นบริษัทที่มีกรรมการตั้งแต่สองคนขึ้นไป ในการเรียกและจัดประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นต้องมีการประชุมกรรมการเพื่อพิจารณาลงมติกำหนดวันและสถานที่ประชุม กรรมการคนใดคนหนึ่งเพียงลำพังไม่สามารถเรียกและจัดให้มีการประชุมใหญ่ได้ การเรียกและจัดประชุมผู้ถือหุ้นโดยกรรมการเพียงคนเดียว โดยไม่มีการประชุมกรรมการ ทำให้การประชุมใหญ่นั้นเป็นไปโดยไม่ชอบ ตามนัยแห่งคำพิพากษาฎีกาที่2564/2532ที่วินิจฉัยว่า

คำว่า “กรรมการ” ตาม ป...มาตรา 1172 วรรคแรก หมายถึง คณะกรรมการ มิได้หมายถึงกรรมการคนหนึ่งคนใดหรือหลายคน เมื่อกรรมการคนใดเห็นสมควรจะเรียกประชุมวิสามัญผู้ถือหุ้นก็ชอบที่จะนัดเรียกประชุมกรรมการเพื่อพิจารณากันเสียก่อน และมติของกรรมการต้องถือเอาเสียงข้างมากเป็นใหญ่ เมื่อผู้คัดค้านเรียกประชุมใหญ่วิสามัญ โดยมิได้กระทำตามขั้นตอนดังกล่าว การนัดเรียกประชุมใหญ่ตลอดจนการประชุมและการลงมติจึงเป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติแห่ง ป.พ.พ. ลักษณะหุ้นส่วนและบริษัท แต่ก็หาทำให้การประชุมใหญ่ และการลงมติที่ได้เกิดขึ้นจริงไม่เป็นการประชุมใหญ่และการลงมติตามกฎหมายไม่ ดังนั้น การร้องขอให้เพิกถอนมติที่ประชุมใหญ่ดังกล่าวจึงต้อร้องขอภายในกำหนด 1 เดือนนับแต่การลงมติ“ (หมายเหตุ คดีนี้แม้เป็นการเรียกประขุมไม่ชอบ แต่ก็ต้องร้องขอต่อศาลให้เพิกถอนมติภายใน 1 เดือน)

ที่ผ่านมามีบริษัทจำกัดและบริษัทมหาชนจำกัด บางบริษัทเมื่อมีความจำเป็นเร่งด่วนประสงค์จะประชุมกรรมการบริษัทผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่นผ่านทางระบบวีดีโอคอนเฟอร์เรนซ์ โดยเฉพาะบริษัทมหาชนจำกัด ที่มีกรรมการบางคนมีถิ่นพำนักในต่างประเทศ ก็ยังไม่สามารถดำเนินการได้ เนื่องจากบทบัญญัติของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ลักษณะหุ้นส่วนบริษัท และกฎหมายว่าด้วยบริษัทมหาชน จำกัด ที่ใช้บังคับในปัจจุบัน ยังไม่มีบทบัญญัติเปิดช่องให้กระทำได้ กรรมการต้องมาประชุมยังสถานที่ประชุมตามที่กำหนดไว้

เพื่ออำนวยความสะดวกแก่บริษัทมหาชนจำกัดในการประกอบธุรกิจ ในการพิจารณาแก้ไขปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยบริษัทมหาชนจำกัด กรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้เพิ่มเติมให้มีบทบัญญัติ เปิดช่องให้บริษัทมหาชนจำกัด จัดให้มีการประชุมกรรมการบริษัทผ่านทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ได้ ขณะนี้ร่างกฎหมายดังกล่าวผ่านการพิจารณาของคณะกรรมการกฤษฎีกาแล้ว อยู่ระหว่างขั้นตอนเพื่อเสนอให้สภานิติบัญญัติพิจารณาต่อไป นอกจากนี้ ขณะนี้กรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้เสนอให้มีการแก้ไขปรับปรุงประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ลักษณะหุ้นส่วนบริษัท บางประเด็นให้เอื้อต่อการประกอบธุรกิจมากยิ่งขึ้น และมีการเพิ่มเติมบทบัญญัติให้บริษัทสามารถจัดประชุมกรรมการบริษัทผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ได้ทำนองเดียวกันกับบริษัทมหาชนจำกัด ขณะนี้อยู่ระหว่างการพิจารณาของคณะกรรมการกฤษฎีกา

ในปี 2557 มีประกาศของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับที่ 74/2557 เรื่อง การประชุมผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ กำหนดให้การประชุมที่กฎหมายบัญญัติให้ต้องมี สามารถกระทำผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ได้ และให้ถือเป็นการประชุมที่ชอบด้วยกฎหมาย ภายใต้เงื่อนไขที่สำคัญคือ ผู้ร่วมประชุมอย่างน้อยหนึ่งในสามขององค์ประชุมต้องอยู่ในที่ประชุมเดียวกัน และผู้ร่วมประชุมทั้งหมดต้องอยู่ในราชอาณาจักร การประชุมผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ดังกล่าวต้องเป็นไปตามมาตรฐานความปลอกภัยของการประชุมผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่กระทรวงไอซีทีประกาศกำหนด ดังนั้นระหว่างนี้ บริษัทใดมีความจำเป็นต้องประชุมกรรมการบริษัททางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ก็สามารถ ดำเนินการได้

แต่เมื่อพิจารณาจากเงื่อนไขตามที่กำหนดไว้ การประชุมกรรมการบริษัทผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ตามประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติฉบับนี้ ยังไม่สามารถสนองต่อความประสงค์ของบริษัทที่มีกรรมการมีถิ่นพำนักในต่างประเทศได้ เพื่ออำนวยความสะดวกในการประกอบธุรกิจ จูงใจให้ต่างชาติมาลงทุนและจัดดั้งบริษัทประกอบกิจการในประเทศไทย จึงจำเป็นต้องเดินหน้าแก้ไขปรับปรุงกฎหมายหุ้นส่วนบริษัทและบริษัทมหาชนจำกัด ให้มีบทบัญญัติเปิดช่องให้ประชุมกรรมการบริษัทผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ สามารถจัดประชุมได้โดยกรรมการไม่ต้องอยู่ในสถานที่ประชุมเดียวกัน และไม่ต้องอยู่ในราชอาณาจักร