‘ล็อบบี้ยิสต์’ แก้ปัญหาประมงผิดกฎหมายได้จริงหรือ?

 ประกาศเตือนไทยอย่างเป็นทางการ ด้วยข้อกล่าวหาเพิกเฉยไม่แก้ไข และไม่ส่งรายงานความคืบหน้า แก้ปัญหาการทำประมงผิดกฎหมาย(IUU) ซึ่งเป็นสัญญาณว่าประเทศไทย เหลือเวลาที่จะแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้อีกไม่เกิน 6 เดือน ก่อนที่อาจจะถูกตัดสิทธิ์ในการส่งออกสินค้าประมงไปยังสหภาพยุโรป (EU) จนอาจส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจสูงถึงประมาณ 3 หมื่นล้านบาท

นอกจากแนวทางในการแก้ปัญหาที่มาจากฝากฝั่งของภาครัฐ ทั้งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นายกรัฐมนตรี และ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้เรียกประชุมคณะทำงานฯเพื่อสั่งการแก้ปัญหาเร่งด่วน ขีดเส้นให้แล้วเสร็จใน 3 เดือน เรายังได้ยินได้ฟังข้อเสนอจากภาคเอกชนบางรายที่เสนอให้รัฐบาลว่าจ้าง“ล็อบบี้ยิสต์”มาช่วยเจรจาต่อรองแก้ปัญหาเรื่องนี้ให้กับประเทศไทย

เป็นที่รู้กันว่าในเวทีการเมืองและการเจรจาเศรษฐกิจระหว่างประเทศ มีการว่าจ้างกลุ่มคนที่เรียกว่าล็อบบี้ยิสต์ให้ทำงานให้อยู่เนืองๆ ว่ากันว่ากลุ่มคนอาชีพนี้ใช้ความสัมพันธ์ที่มีกับบรรดาผู้ใช้อำนาจรัฐ ของประเทศที่มีบทบาทสำคัญในเวทีโลก โน้มน้าวให้ตัดสินใจเรื่องต่างๆตามที่ลูกค้าของล็อบบี้ยิสต์ต้องการ ในสหรัฐฯคนกลุ่มอาชีพนี้ทำรายได้มหาศาล ข้อมูลล่าสุดจาก www1.salary.com ที่ทำการสำรวจรายได้เฉลี่ยของล็อบบี้ยิสต์ในสหรัฐฯแต่ละปีอยู่ที่ 102,419 ดอลลาร์สหรัฐฯ หรือกว่า 3.2 ล้านบาท มีรายงานข่าวว่าเมื่อเร็วๆนี้รัฐบาลพม่า พึ่งจะมีการว่าจ้างบริษัทล็อบบี้ยิสต์ชื่อดังในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี.ด้วยวงเงินสูงถึง 8.4 แสนดอลลาร์สหรัฐฯต่อปี (27ล้านบาท) เพื่อวางยุทธศาสตร์ในการการกระชับความสัมพันธ์กับรัฐบาลและสถาบันการเมืองต่างๆของสหรัฐฯ

ปีติพงษ์ พึ่งบุญ ณ อยุธยา รมว.เกษตร ก็ตอบคำถามผู้สื่อข่าวเมื่อถูกถามเรื่องการใช้ล็อบบี้ยิสต์ในการแก้ปัญหาIUU ว่า “แม้ในโลกความเป็นจริงมีการใช้ล็อบบี้ยิสต์อยู่ แต่ถ้าใช้วิธีนี้กับเรื่องไหนก็เหมือนไปทำให้มันเป็นสีเทาๆ ในโลกของ ‘คนดี’ และในโลกของ ‘วิชาการ’เขาไม่ใช้กัน”

ขณะที่ในมุมของเกียรติ สิทธีอมร อดีตประธานผู้แทนการค้าไทย บอกว่าแม้ในการเจรจาระหว่างประเทศบางกรณี จะมีการใช้ล็อบบี้ยิสต์ให้เข้าไปช่วยเจรจากับกลุ่มคนที่มีอำนาจตัดสินใจ ซึ่งมักมีความจำเป็นต่อเมื่อรัฐบาลมองว่าประเทศเราถูกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรม หรือถูกเลือกปฏิบัติจากการบังคับใช้กฎหมายฉบับเดียวกัน แต่ในกรณีล่าสุดที่ไทยโดนใบเหลืองจากการทำผิดข้อกำหนด IUU เป็นเรื่องที่เราต้องแก้ไขเองในประเทศทั้งการแก้ไขกฎหมายให้มีความเป็นสากล และการสร้างมาตรฐานของระบบตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) เพื่อให้ผู้บริโภคในยุโรปมั่นใจได้ว่าสินค้าประมงไทยไม่ได้มาจากแหล่งผิดกฎหมาย

“เรื่องพวกนี้ล็อบบี้ยิสต์ช่วยเราไม่ได้ เป็นเรื่องที่เราต้องแก้กันภายใน จะมั่นใจได้อย่างไรว่าล็อบบี้ยิสต์เหล่านั้นรู้จักประเทศไทย และเข้าใจสถานการณ์ปัญหาที่เรามีอยู่เพียงพอ”

กลไกภาครัฐที่มีอยู่ ความตั้งใจจริงใน และความร่วมมือจากทุกฝ่ายในการแก้ปัญหาถือว่าเพียงพอในการแก้ปัญหา IUU ได้ทันตามกำหนดเวลา โดยไม่ต้องพึ่งพาล็อบบี้ยิสต์ในการวิ่งเต้นแก้ปัญหานี้ให้กับประเทศไทย เหมือนกับที่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีบอกว่า “ทำไมต้องไปจ้างล็อบบี้ยิสต์ ก็พูดกันแบบลูกผู้ชายนี่แหละ ถ้าไปใช้ล็อบบี้ยิสต์มันก็เสียตั้งแต่คนทำ และคนให้ล็อบบี้เพราะมันไม่เปิดเผย ถ้าทำไม่ดีก็แก้ไขไม่มีอะไรต้องซ่อนเร้น...”

เป็นการตอกย้ำจากผู้นำประเทศว่ารัฐบาลจะแก้ปัญหา IUU อย่างจริงจัง โดยไม่ใช้บริการล็อบบี้ยิสต์แต่อย่างไร